Sociale & Psychologische Veiligheid en Weerbaarheid.
Met diepte intervieuws helpen wij organisaties in bewustwording en inzicht over dit kwetsbare onderwerp.
1. Wat is psychologische veiligheid?
- Het vertrouwen dat je je kunt uitspreken zonder angst voor negatieve gevolgen.
- Gedefinieerd door Amy Edmondson als “a shared belief that the team is safe for interpersonal risk taking.”
- Geen ‘veilig voelen’, maar ‘veilig handelen’.
Voorbeeld: In een teamvergadering durft een jonge medewerker te zeggen: “Ik snap deze strategie niet helemaal, kunnen we dat nog eens uitleggen?” – en de reactie is: “Goede vraag, laten we dat samen bekijken.”
2. Waarom is psychologische veiligheid cruciaal?
- Stimuleert leren, innovatie en probleemoplossing.
- Verlaagt verloop en verhoogt betrokkenheid.
- Vormt de basis voor effectieve samenwerking in teams.
Voorbeeld: Bij Google’s beroemde “Project Aristotle” bleek psychologische veiligheid de belangrijkste factor voor succesvolle teams — meer dan expertise of werkdruk. Een team zonder veiligheid presteerde slechter, ook al hadden ze ‘betere’ cv’s.
3. Wat zijn signalen van een onveilige werkomgeving?
- Stilte in vergaderingen, vooral van bepaalde groepen of individuen.
- Vermijden van fouten toegeven of vragen stellen.
- Roddelen, defensief gedrag of ‘blaming’.
Voorbeeld: Een medewerker had een kritisch punt over een klantaanpak, maar de vorige keer werd ze afgesnauwd toen ze zich uitsprak. Nu houdt ze zich stil — en de klant vertrekt na 3 maanden.
4. Wat zijn de vier niveaus van psychologische veiligheid?
- Inclusieve veiligheid – je mag erbij horen.
- Leer-veiligheid – je mag vragen stellen en fouten maken.
- Contributieve veiligheid – je mag bijdragen en ideeën delen.
- Uitdagings-veiligheid – je mag de status quo bevragen.
Voorbeeld per niveau:
- Inclusie: Een stagiair wordt uitgenodigd voor de brainstorm en zijn/haar idee wordt serieus genomen.
- Leer-veiligheid: Een fout bij een levering wordt besproken met de vraag: “Wat kunnen we hiervan leren?”
- Contributie: Een junior mag een presentatie geven aan de directie.
- Uitdaging: Een teamlid zegt: “Waarom doen we dit nog zo? Past dit nog bij onze missie?”
5. Wat is de rol van leiders?
- Leiders zetten de toon: voorbeeldgedrag is essentieel.
- Kwetsbaarheid tonen versterkt vertrouwen.
- Moedige gesprekken faciliteren in plaats van vermijden.
Voorbeeld: Een leidinggevende begint het teamoverleg met: “Ik heb vorige week een slechte beslissing genomen. Daar wil ik van leren, dus ik hoor graag jullie feedback.” Gevolg: het team durft daarna veel opener te spreken.
6. Wat zijn concrete interventies en oefeningen
- Check-ins en check-outs bij meetings.
- Fouten vieren: ‘Fouten borrel’.
- Ronde met de vraag: “Wat houd je nu nog tegen om je uit te spreken?”
Voorbeeld: In een marketingteam starten ze elk overleg met de vraag: “Wat speelt er bij jou dat van invloed kan zijn op dit overleg?” Hierdoor ontstaat empathie en rust. In een IT-team houden ze elke maand een ‘Failure Friday’ waarin één teamlid een fout deelt én wat diegene ervan leerde.
7. Wat is de weg naar een cultuur van openheid en moed?
- Psychologische veiligheid is een continu proces, geen eenmalig project.
- Begin klein: met één team, één ritueel, één gesprek.
- Meet, reflecteer en vier de groei in vertrouwen en veiligheid.
Voorbeeld: Een organisatie voerde ‘de veilige stoel’ in: elke maand mag iemand een half uur iets delen wat normaal niet gezegd wordt zonder onderbreking of oordeel. Binnen een jaar nam het vertrouwen merkbaar toe en werden spanningen sneller bespreekbaar.
Wij bieden:
- Trainingen en workshops over psychologische veiligheid
- Persoonlijk leiderschap
- Advies en begeleiding bij cultuurverandering
- Tools om de nieuwe richting te borgen
Waarom zou je dit doen?
- Medewerkers durven zich kwetsbaar op te stellen en van fouten te leren
- Teams werken effectiever samen en lossen conflicten op met respect en begrip
- Stress en burn-out verminderen door een veilige en ondersteunende werksfeer
- Innovatie wordt bevorderd doordat iedereen zich vrij voelt om ideeën te delen
Voor wie?
Onze aanpak is geschikt voor organisaties met ballen. Geen ja-maar, zo doen we dat altijd, dat is raar of wat voor reden er ook te verzinnen zijn om te ‘duiken’ en groei te beperken. Dit gaat over leven, niet over de schijn wereld die we vaak leven noemen.
Klaar om de stap te zetten?
Neem contact met ons op als jullie die ballen hebben. Ontdek hoe wij jouw organisatie kunnen helpen bij het creëren van een veilige, open en duurzame werkcultuur.
Het team van trainers en consultants
Het team van Kickwerkt bestaat uit Margreet Spijker; onder andere werkzaam geweest bij RTL en WNL, Paul Vogelaar; met meer dan 20 jaar ervaring als trainer en consultant en Hans van der Loo; bekend schrijver van managementbestsellers waaronder het managementboek van 2024 ‘Giftig gedoe op de werkplek’.
Margreet Spijker
(Media) Trainer, Coach, Dagvoorzitter
Paul Vogelaar
Trainer, Coach, Consultant
Hans van der Loo
Consultant, Auteur, Spreker